CROHN HASTALIĞI NEDİR?
Crohn hastalığı sindirim sistemini oluşturan ağız ,yemek borusu, mide ,ince bağırsak ve kalın bağırsağın bir veya birkaç bölümünü tutabilen , tutulan bölümde inflamasyon (iltihap) ve ülserler oluşturan bir hastalıktır. Sindirim kanalının tümünde görülebildiği gibi en sık ince bağırsağın son kısmı olan ileum tutulumu görülür. Crohn hastalığı kadın ve erkeklerde eşit sıklıkta görülür. %20 hastada aile hikayesi mevcuttur. Tüm yaş gruplarında görülebilir ancak en sık 20-30 yaş arasında rastlanır.
HASTALIĞIN NEDENLERİ ?
En popüler teori, vücut bağışıklık sisteminin sindirim kanalında yer alan mukoza epitel hücreleri, bakteri , besinler ve diğer yabancı maddelere “aşırı duyarlılık” ve “anormal aktivite” göstermesidir. Bağışıklık sistem hücreleri olan beyaz kürelerin, bu ‘istilacı’ olarak algılanan yabancı maddelere karşı direnç göstermesi sonucu sindirim sisteminde kronik (süreğen) bir inflamasyon meydana gelir , sonuçta bağırsak hasarı ve ülserlerin oluşmasına neden olurlar. Ayrıca yapılan araştırmalarda Crohn hastalarında immun sistem tarafından oluşturulan bir madde olan “tümör nekroz faktörü” (TNF) yüksek oranda tespit edilmiştir.
HASTALIĞIN BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Karın ağrısı (özellikle karın sağ alt kısımda )
- İshal
- Makattan kanama
- Kilo kaybı, iştahsızlık, halsizlik
- Anemi(kansızlık)
- Eklem ağrıları
- Cilt lezyonları (örn; eritema nodosum…)
CROHN HASTALIĞI TANISI NASIL KONUR ?
- Fizik muayene
- Kan testleri
- Dışkı taraması; dışkıda beyaz küre sayımı…
- Görüntüleme yöntemleri; baryumlu çift kontrastlı grafi veya tomografi (BT)
- Endoskopi; gastroskopi, kolonoskopi, sigmoidoskopi, kapsül endoskopisi vb.
HASTALIĞIN KOMPLİKASYONLARI NELERDİR?
- Sindirim sistemi tıkanıklıkları
- Ülserler
- Fistül’ ler (Sindirim sistemi ile çevre organlar arasında kanal oluşması –mesane , idrar yolları, vajen,cilt arasında) , (perianal bölgede gelişenler)
- Protein ve enerji malabsorbsiyonu (emilim bozukluğu)
- Gelişim geriliği
- Böbrek taşı
- Safra yolları tıkanıklığı
CROHN HASTALIĞININ TEDAVİSİ NEDİR?
İlaç tedavisi
- Anti-inflamatuar ilaçlar; mesalamine,sulfasalazine , 5-ASA(asakol, dipentum,Pentasa)
- Kortikosteroidler; prednisone …
- İmmun sistem baskılayıcılar ; azatiopurine(AZT) , 6- merkaptopurine(6- MP)
- İnfliximab(Remicade); anti-TNF etkisi gösteren bu ilaç daha çok diğer immunsupresifler ile tedavi edilemeyen veya komplike (fissür veya fistül gelişen..) hastalığın tedavisinde kullanılır.
- Antibiotikler; ampisilin , sefalosporin , tetrasiklin ,metronidazol…
- İshal önleyici; kodein , loperamid, difenoksilad…
Ancak göz ardı edilmemesi gereken en önemli şey, bu tedavi ögelerinden hangilerinin hangi hastada, hangi evrede kullanılması gerektiğini seçmektir ve bu seçim deneyim sahibi hekimler tarafından yapılabilir.
Cerrahi
Crohn hastalarının bir kısmı cerrahi tedaviye ihtiyaç duyar. Bu cerrahi gerekliliklerin bir bölümü “ İlaç tedavisine yanıt alınamayan hastalar” da, bir bölümü de barsak tıkanıklığı, perforasyon (yırtılma), abse , kanama gibi komplikasyonlar (istenmeyen etkiler) geliştiği zaman oluşur.
Crohn hastalığında sindirim sistemindeki hastalıklı kısmın çıkarılması hastalara yardımcı olur ancak tam bir iyileşme sağlayamaz , hastalık aynı yerde veya sindirim sisteminin başka bir yerinde tekrarlayabilir. Bu sebeple cerrahi girişim sadece mutlak gereklilik oluşan hastalar için gündeme getirilmelidir.
Son 20 yıldır bu cerrahi girişimler “Laparoskopik” yöntemler kullanılarak da, başarıyla yapılabilmektedir. Ben de, cerrahi hayatım boyunca, “İltihabi Barsak Hastalıkları” ve “Crohn hastalığı” nın cerrahi tedavisi konusunda ve bu konudaki “Laparoskopik” uygulamalarda bir hayli deneyim sahibi oldum.
